Badania etnograficzne prowadzone w ramach projektu badawczego „Leksykon archeologii katyńskiej (1990–2015)” realizowanego w ramach modułu „Dziedzictwo narodowe” Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki MEiN na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UŁ.
- Czas realizacji: 2022–2027
- Kierownik: dr Olgierd Ławrynowicz (Instytut Archelogii UŁ)
- Wykonawcy z IEiAK UŁ: dr Aleksandra Krupa-Ławrynowicz, dr Sebastian Latocha
- WWW projektu >>>
W ramach badań etnograficznych przeprowadzane są wywiady etnograficzne z badaczami i uczestnikami prac archeologicznych w Katyniu, Miednoje, Charkowie i Bykowni oraz z potomkami ofiar lub osobami dziedziczącymi pamięć o nich.
Relacje osób zaangażowanych w archeologiczne badania (organizatorzy, naukowcy, ówcześni studenci) stanowią świadectwa procesu badawczego; pozwalają także zrekonstruować przebieg i rozpoznać znaczenie prowadzonych badań w tych aspektach, które umykają niekiedy opracowaniom historycznym, sprawozdaniom archeologicznym, analitycznym tekstom naukowym – w kontekście biograficznym, osobistym, emocjonalnym. Relacje potomków i członków Rodzin Katyńskich odnoszą się do recepcji badań archeologicznych; ukazują to, co zapisane w osobistym doświadczeniu, w pamięci rodzinnej; mówią o praktykowanych i postulowanych formach upamiętniania. Przyjęliśmy, że jest to droga dotarcia nie tylko do indywidualnej wiedzy i pamięci, ale także do ponadindywidualnych zasobów składających się na szczególną wspólnotę dyskursu, mówiącą o Zbrodni Katyńskiej.
Na gromadzony materiał badawczy składają się wywiady etnograficzne (transkrypcje, zapisy audio i video), dokumentacja ikonograficzna (fotografie i dokumenty pozyskane od Rozmówców) oraz dokumentacja fotograficzna dotycząca miejsc i wydarzeń wspominananych w trakcie spotkań badawczych (przede wszystkim miejsca upamiętnień – pomniki, tablice itp.).
Główne efekty podjętych prac to przede wszystkim:
- „Leksykon archeologii katyńskiej”
Wybrany zasób materiałów zostanie zaprezentowany w stanowiącym podsumowanie projektu „Leksykonie archeologii katyńskiej (1990–2015)” (w językach polskim i angielskim).
- E-repozytorium
Wynikiem prac nad Leksykonem będzie otwarte tekstowe i multimedialne e-repozytorium w językach polskim, angielskim i rosyjskim. Stanowić będzie ono multimedialną platformę prezentacji zawartości haseł Leksykonu, poszerzonych o interaktywną wizualizację 3D zabytków archeologicznych oraz krótkich materiałów dźwiękowych i wizualnych.
Członkami merytorycznymi zespołu badawczegosą archeolodzy, etnolodzy i historycy z Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Instytutu Pamięci Narodowej.
Projekt realizowany jest we współpracyz Muzeum Katyńskim. Oddziałem Martyrologicznym Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie oraz ze Stowarzyszeniem Rodzina Katyńska w Łodzi.